Neurofeedback
Meditation
Scientific Background
Neurofeedback training
The QEEG
Neurotherapy
Operant conditioning
Philosophy behind the positive effects of neurofeedback
Different forms of neurofeedback
1. Meditation, The Journey Home
The Journey Home by Marty Wuttke
As long as we depend on people or circumstances to provide us with personal fulfillment and happiness, we will remain disillusioned. True fulfillment lies in the realization of the resources within our own individual consciousness. Seeking this realization has often been compared to a journey; the soul's journey home.
The myth of the quest for the Holy Grail is symbolic of this search. The searchers went looking for the Grail; the symbol of the Divine, the Sacred. It was considered the Holiest of all missions. The searchers valiantly and courageously faced the greatest of dangers and life threatening situations. After searching the ends of the earth for the Grail, frustrated, worn, and weary, they would return home. It was always on the return home that the Holy Grail was discovered. The Grail, the Divinity, was always there unbeknownst to them. The problem was in the direction of their seeking. Likewise with us, our lives are a search for happiness, freedom, and fulfillment. Upon what we base our success varies. Ultimately, when we look past all transitory and erroneous values and accomplishments, we discover that the only true fulfillment lies in our individual relationship with, and awareness of, our Higher Power. To experience this is the purpose of our existence. We may search, try various paths, fulfill our desires, but ultimately our seeking will be to no avail unless it turns within.
The Divinity that was symbolized by the Holy Grail lies within the center of your being. It is only a matter of communing with or consciously contacting that Power of which you are an extension. We are an outflow, an expression of a common Source that can be contacted and lived with in harmony. Just as a tree's leaves and fruit are the evidence of its invisible nourishment, so will your life be. The fruits of this conscious contact, the nourishment we call Grace, will be increasingly evident in your life as harmony, serenity, and true fulfillment. Meditation is a method to facilitate this inward journey. It is a journey home to the center of your Being.
As the searcher for the Holy Grail faced obstacles, we who undertake this inner search in the form of meditation will also face challenges. The first requirement is discipline; the commitment to sit in the silence once or twice a day to practice meditation. Physical distractions may be a challenge. Various aches and pains may become more pronounced as we sit in the silence. Thoughts and memories may become seemingly overwhelming to our practice. However, we will find that if we discipline ourselves and adhere to the guidelines, our awareness will naturally and effortlessly be led beyond thoughts, beyond feelings, back to the Source within. The self-limiting concept of personal ego expands to the larger experience of our true self. The spiritual faculties awaken, perception becomes clear, and our thinking more orderly. Outer circumstances unfold to align us with our highest good, fulfilling all of our worthwhile needs on time and in abundance. We discover the truth of our Identity. Beyond our names and personalities, beyond all seeming separation, we have one common ground and that is the Reality-the basis of all life and all being. When we consciously experience and live out of this awareness we, fulfill our soul destiny, and live in harmony with all life.
2.Meditation, The Process
THIS SITE IS UNDER CONSTRUCTION
Here are some guidelines to start with of meditation, they will enable you to make your inward journey. Of course many people already have devellopped their own way to meditate and have reached a certain ability to quiet into a deep state.
It may be wise to start in a class.
Meditation Environment.
Choose a clean quiet, comfortable place, free of distractions and conducive to peaceful thoughts and feelings. It is useful to have a chair or a room, if convenient, set aside specifically for your meditation sessions.
Time of Day.
Schedule meditation sessions at the same time each day, preferably before meals or at least two hours after meals. Learn to tune into your body's energy cycles and determine the time of day most suitable to your needs. In the beginning, sessions of 20 to 30 minutes in length, once or twice a day are suitable. Later, when you become more proficient, longer sessions may be experienced.
Proper Attitude.
Approach your meditation session with a relaxed mental attitude, free from expectations. Be patient. Meditation is not an attempt to force anything to happen. It is a time to experience the serenity and tranquility that occurs when practiced properly. Eventually thought waves will settle down and you will experience peace within.
Posture.
Meditation is a fully conscious process. Avoid the tendency to fall asleep. Your posture should be conducive to alertness and mental clarity. Sit with your feet flat on the floor, hands placed on the thighs or folded in the lap, back erect and as straight as possible, head upright and chin up. The ideal posture is firm, yet comfortable.
Breathing.
Breathing is an important key to successful meditation. Breathe from the diaphragm; belly breathing. With inhalation, the stomach expands; with exhalation, the stomach contracts. Inhalation and the exhalation should be approximately the same lengths. Breathing patterns are not to be overly controlled. A smooth flowing, even rhythm is most desirable. With observation you will notice that your thought waves are intimately connected to your breathing patterns. By learning to slow the breath, and breathe in a pattern that reflects deep relaxation, your mind will be calmed.
Focus of Attention.
Meditation is a process of inward turning. Normally our attention flows out to our environment. Few of us are aware of what is taking place in our minds and bodies. When meditating, we are reversing the flow of attention, concentrating and directing it within. After your body is relaxed, lift your attention to the point at the center of your forehead between the eyebrows. Feel that you are gazing out into the distance through that point. Do not cross or strain your eyes, just gently gaze upward at whatever angle is comfortable for you. Feel that your attention is flowing up to that point and continue to hold it there throughout the duration of your meditation practice.
Mantra or Focus Word.
"Man" means mind; "tra" means to take beyond. The mantra is a word or a phrase with or without meaning. It functions as a tool for focusing attention so that thoughts do not distract us. The mantra is simply "listened to" in the mind and regulated by the rhythm of breathing. Any word or phrase can be used according to your inclination, such as God, peace, love, or joy. A widely used Sanskrit mantra is so-hum. When the mantra is a two syllable word, each syllable is listened to in conjunction with inhalation and exhalation. Example: So-hum. So is "listened to" with inhalation; hum, with exhalation.
Rest in the Peak Experience.
Every meditator eventually begins to experience a feeling of deep inner peace during meditation. This is the therapeutic phase of meditation. When it occurs, the key is to rest in the experience. Allow serenity to saturate mind and body. At this point, repetition of your mantra or focus word can be discontinued, as thought processes will have subsided. Feel that your awareness is flowing back to the Source of life within you. Meditation is not an attempt to escape reality or create a pleasant mood. Nor is it self-hypnosis. When practiced correctly, meditation serves as a tool that will enable you to consciously reduce stress and bring you to a greater understanding and awareness of your mind and body. Finally, meditation will lead you back to conscious contact with your Higher Power.
Flowing Out of Meditation.
After resting in the peak experience of peace for a duration, the mind will naturally begin to become active and your attention will flow back to your environment. Feel refreshed; don't overly analyze the process. Just go about your normal daily routine.
What about Distracting Thoughts?
Beginning and advanced meditators occasionally experience sessions during which distracting thoughts and memories flood the mind. Sometimes, even nightmarish scenes or startling pictures emerge from the depths of the mind. The more you try to suppress them, the more intrusive they become. When this occurs, don't judge or analyze them. Assume an attitude of being an objective witness. Be as neutral as possible. Observe the thoughts without being overly concerned with their contents and they will subside. Keep your attention on your focus word or mantra.
With practice, the clarity and serenity that lies beyond thoughts will become more influential.
The Procedure Summarized
1. Sit upright with your head, neck and spine in alignment, eyes closed. Dedicate your meditation to all living beings and make contact with all other meditators. 2. Smooth your breathing rhythm; eliminate any tension, pauses, or jerks. Even the length of Inhalation and exhalation. 3. Progressively relax your body starting at your toes, ending at your forehead. 4. With your awareness focused at your forehead, "listen to" your mantra or focus word synchronized with inhalation and exhalation. 5. Continue for 20 or 30 minutes. Be patient. If your attention wanders, gently bring it back to your mantra. 6. End your meditation session feeling relaxed and refreshed. Make the decision to take this feeling with you in your daily activities. These guidelines will assist you in your journey as they have hundreds of thousands of others. My wish for you is that you find your way home as soon as possible and that you enjoy the journey along the way.
How can Neurofeedback be helpfull in your meditation process,
Learning any new skill is (most of the time0 very hard. You get easily disappointed, or 'put it away' for some time later, finding out at the end of the day that you didn't do it. So you make a promise again to yourself to do it tomorrow.
Especially with doing things for yourself, like meditation, it is hard to maintain on your path. A very important thing is to make meditation the most important thing of your day. "I won't do anything else today, before i did my meditation.
That is an important first step, the second one is a good schedule. That is different for everybody.
Once you are really sitting still, the second challance is jumping on you, thoughts, thoughts and even more thoughts. Most of us live a live with many things to do, many things to remind for later today, tomorrow, or even next week .....
Sitting there to get quiet, it looks like there is even more rumination, then when you were doing your routine things.
2. Wetenschappelijke onderbouwing
Over neurofeedback is vaak te horen of te lezen dat 'het effect' niet wetenschappelijk is bewezen en uitsluitend berust op 'het placebo effect'. Er zijn 'wereldwijd' inderdaad, niet veel dubbelblinde onderzoeken naar de effecten gedaan. Dit is ook zeer lastig uitvoerbaar. De meeste neurofeedback praktijken, zelfs de grotere praktijken in de VS hebben daar niet de middelen en het geld voor. Er is wereldwijd wel zeer veel ervaring opgebopuwd en die wordt gedeeld op professionele fora. Een degelijke zoektocht laat zien dat er wel degelijk sprake is van een goede wetenschappelijke onderbouwing van neurofeedback training en de toepassing van NeuroField. Helaas wordt bij de beoordeling van de effecten van neurofeedback veelal alleen gekeken naar een paar, elkaar tegensprekende Nederlandse onderzoeken. Dat wetenschappelijke onderzoeken elkaar tegenspreken is in de gehele (para)medische wereld bepaald geen uitzondering. Neurofeedback bestaat in Nederland ongeveer sinds 2003, maar in o.a. de VS wordt al dertig jaar met verschillende vormen van neurofeedback gewerkt. Uiteindelijk is het zeer geavanceerde Neuroguide systeem, het meest waardevol gebleken. Het is de 'golden standard' van de neurofeedback geworden. Op deze praktijk wordt het Neuroguide systeem gebruikt.
Een van de leidende experts in de neurowetenschappen in de wereld, Dr. R.W. Thatcher, die dit Neuroguide z score neurofeedback systeem heeft ontwikkeld, heeft een groot aantal wetenschappelijke publicaties op zijn naam staan. U kunt deze terugvinden op www.appliedneuroscience.com. Andere belangrijke onderzoekers, J. Lubar, C.J. Biver T. Collura, J. L. Koberda e.a. zijn ook via deze website, maar ook op bijvoorbeeld 'PubMed' terug te vinden. Een bekende, van oorsprong Nederlandse wetenschapper, Dirk de Ridder werkt veel samen met een over de hele wereld bekende neurowetenschapper, Jay Gunkelman. Zij hebben baanbrekend onderzoek gedaan naar de relatie tussen bepaalde klachten en specifieke hersenactiviteit. Tal van wetenschappelijk onderzoek is terug te vinden op de site van de International Society for Neurofeedback and Research (ISNR)en op PubMed met de juiste zoektermen. Een uitgebreide lijst van studies naar de effecten van Neurofeedback kunt u terugvinden op deze site onder 'links en artikelen'.
Op dit moment wordt Neuroguide neurofeedback met groot resultaat toegepast binnen het reïntegratie programma voor de behandeling van Amerikaanse oorlogsveteranen met PTSS. Dit geschiedt op tal van Amerikaanse legerbases, zowel in de VS als in Duitsland o.a. in Fort Cambell Warrior Resilience and Recovery Center in Kentucky en in het Landsuhl Army Hospital in Duitsland). De volledige lijst met centra vind u ook op deze site onder 'links en artikelen. In Santa barbara (Californië)start binnenkort een door de santa Barbara Foundation gesubsidieerde 3 jarige trial, waarbij neurofeedback in het reïntegratie programma van ex-gedetineerden is opgenomen. Deze trial staat onder supervisie van M. Wuttke.
Dr. Nicholas Dogris, de CEO en medeontwikkelaar van het NeuroField systeem, meldde kortgeleden op het NeuroField forum: Dear Colleagues, I am pleased to announce that I have completed the first part of a very large research study on the effect of neurostimulation (pEMF, tDCS, tACS) and neuromodulation on opioid addiction. This study was conducted at the Florida House Experience in Deerfield Beach, Florida over the past six months. I am the director of the neuro-rehabilitation program for FHE and have had the opportunity to run this ongoing research with a top notch group of professionals. I will presenting my findings at the NeuroField conference in July.
Zodra deze publicatie beschikbaar is, zal ik deze op mijn site plaatsen.
Alle hierboven genoemde personen, zijn reeds decennia, intensief bezig met neurowetenschappen en neurofeedback. Zij hebben allen een ongelooflijke kennis van het EEG en kundigheid van de toepassing van neurofeedback. Het zijn stuk voor stuk pioniers, die ondanks alle terechte en onterechte kritiek zijn blijven doorgaan met de ontwikkeling van een prachtige trainingsmethode. Op dit moment bestaat er in de VS brede erkenning van dit vakgebied.
3. Neurofeedback training
Neurofeedback is een zeer directe en effectieve manier van trainen van de hersenen. Tijdens de training wordt de persoon, net als bij het maken van het QEEG, via een cap met 19 sensoren aangesloten op de apparatuur. De hersenactiviteit wordt constant gemeten. De gemeten waarden worden via de software vergeleken met een ideale waarde (z-score)en een ingestelde drempelwaarde. Op het moment dat gemeten waarde aan die drempel voldoet ontstaat positieve feedback.
Positieve feedback is bijvoorbeeld: het groter worden van het filmscherm, het in beweging komen van een animatiefilmpje met bijvoorbeeld dolfijnen, het veranderen van kleur van een film of afbeelding. Wordt niet meer aan de drempelwaarde voldaan dan verdwijnen de effecten, het filmscherm wordt kleiner, de film wordt zwart-wit, de animatie stopt.
Door deze 'real time' feedback met beloningen (operante conditionering), leren de hersenen bijzonder snel aan de drempelwaarden te voldoen. Door de training een aantal keren te herhalen worden de nieuwe waarden ook de nieuwe norm in de hersenen. Het systeem dat voor de training op deze praktijk wordt gebruikt is hetzelfde als het systeem waarmee het QEEG wordt gemaakt. Dit garandeert een grote mate van eenduidigheid. Dit systeem (Neuroguide) onderscheidt zich hiermee in hoge mate van de orthodoxe neurofeedback, waar soms wel een EEG wordt gemaakt, maar met één of twee kanalen wordt getraind. Veel praktijken claimen het maken van een EEG, informeer altijd of dat wel een volledig (19 kanaals)EEG is.
De term is al even genoemd 'z-score training'. Z score training houdt in dat voortdurend in de richting van een ideale waarde (verkregen uit de databank, zie onder 'Het qEEG') wordt getraind. Dit waarborgt een grote mate van veiligheid, immers, er wordt voortdurend een vergelijking gemaakt met de voor de persoon ideale waarde. In tegenstelling tot orthodoxe neurofeedback, waar geen z score is ingebouwd kan een waarde in dit systeem nooit te veel omhoog of omlaag worden getraind. In de Verenigde Staten, waar dit systeem is ontwikkeld, is Neuroguide z score training inmiddels de 'gouden standaard'. (zie ook www.appliedneuroscience.com).
Het systeem waarmee gewerkt wordt heet Neuroguide. Het Neuroguide syteem geeft de mogelijkheid om zowel z score surface (oppervlakte) als z score Loreta (diepte training) uit te voeren. De ontwikkeling van Loreta z score training heeft het mogelijk gemaakt om ook chronische neurologische aandoeningen als Parkinson en Multipele sclerose te behandelen. Ook de gevolgen van een hersentrauma, hersenbloeding of infarct reageren bijzonder goed op Loreta z score neurofeedback.
Het bijzondere van het Neuroguide systeem is dat een grote hoeveelheid veel voorkomende symptomen, in de software zijn gekoppeld aan functionele netwerken in het brein. Deze koppeling is ontstaan uit een immense hoeveelheid wetenschappelijk onderzoek. Ook tijdens de analyse van het EEG wordt in de software, gekeken naar gebieden in het brein die sterk afwijken van de norm. Zo ontstaat door een samenspel van informatie uit het intake gesprek, de ingevulde symptomen lijsten én de gegevens uit het EEG een zeer persoonlijke analyse. Als persoonlijke gegevens en EEG gegevens 'samenvallen' noemen we dat een 'match' of koppeling. Een aantal koppelingen vormt de basis van het behandelplan. Het programma geeft mij inzicht in de mogelijke koppelingen en ik kan het programma gebruiken om naar koppelingen te zoeken op basis van de gegevens van de cliënt en het QEEG. De analyse vereist dus een grote kunde in het navigeren in de software en een grote kennis van relevante functies van netwerken in het brein. (voor meer informatie hierover: www.appliedneuroscience.com articles & links / brain & behavioral links)
2. Het QEEG
Bij de meeste moderne vormen van neurofeedback wordt altijd begonnen met het maken van een qEEG (Quantitatief Electro EncephaloGram). Via een 19-kanaals EEG apparaat wordt een aantal metingen gedaan van de hersen activiteit. Dit gebeurt in rust met ogen dicht, vervolgens met ogen open en indien nodig, tijdens het uitvoeren van een lees-, reken- of concentratie-taak. De uitkomst van dit qEEG (het ruwe signaal) wordt vervolgens, in de software, uiteengerafeld in een aantal zogenaamde frequentie banden. Elke frequentie band heeft zo zijn aard en functie (zie voor nadere uitleg Hersengolven).
Omdat een qEEG uiteraard een zeer persoonlijke 'afdruk' is, die op zich moeilijk te interpreteren is wordt het qEEG genormeerd. Dat wil zeggen dat de uitkomst vergeleken wordt met EEG's uit een databank van bijna 800, zorgvuldig geselecteerde, gezonde proefpersonen (Thatcher database). Op deze wijze ontstaat een goed beeld over in welke mate en op welke plaatsen het gemaakte EEG afwijkt van de (leeftijds)norm. Dit levert een geweldige hoeveelheid gegevens op, die zowel bij de analyse van de klachten als bij de training gebruikt worden.
Voor alle duidelijkheid, het EEG dat hier gemaakt wordt is vergelijkbaar met een EEG zoals dat bijvoorbeeld in een ziekenhuis op de afdeling neurologie wordt gemaakt. Het grote verschil zit in het verwerken en beoordelen. De neuroloog is juist getraind in het beoordelen van het ruwe EEG-signaal.
De verkregen EEG gegevens worden vervolgens direct gebruikt in de training. Voor de analyse van de afgenomen EEG's wordt gebruik gemaakt van de NeuroGuide software, een aantal vragenlijsten (o.a. NeuroLink), NeuroNavigator en Neurodesigner (www.neurodesigner.com).
3. Neurotherapie
De term neurotherapie duidt op de geïntegreerde toepassing van neurofeedback. Hiermee wordt bedoeld dat neurofeedback in de praktijk wordt gecombineerd met verschillende vormen van persoonlijke begeleiding, coaching, voedings- en leef adviezen, oefeningen uit de Qigong, Tai Chi en Yoga. Bij de behandeling van kinderen worden ook testen uit de NDT (NeuroDevellopmentalTraining) gebruikt om te onderzoeken of er storende factoren in de neurologische ontwikkeling zitten.
Het is belangrijk te weten dat neurofeedback niet 'het nieuwe wondermiddel' is dat zomaar uw leven kan veranderen of uw klachten kan doen verdwijnen. De onevenwichtigheid in het patroon van de hersengolven is er natuurlijk niet zomaar. Zeer vaak is de onbalans langzaam ontstaan en is het van wezenlijk belang, ook voor een blijvend resultaat, dat er ook bepaalde zaken in uw leven, of het leven van uw kind, veranderen.
4. Operante conditionering
Neurotherapie werkt volgens het 'leerprincipe' van operante conditionering. Operante conditionering of instrumenteel leren is het leerproces waarbij een respons in een bepaalde context gevolgd wordt door een bekrachtiger (Engels: reinforcer) of bestraffer (Engels: punisher). Een bekrachtiger is elke gebeurtenis, die de kans vergroot dat dezelfde respons in de toekomst weer zal optreden. Een bestraffer is daarentegen elke gebeurtenis die de kans verkleint dat de respons weer zal optreden soms spreekt men ook wel van positieve en negatieve bekrachtigers. Neurofeedback werkt vooral met positieve bekrachtigers. Het behalen van de drempel wordt beloond met bijvoorbeeld beweging van een autootje op het scherm of bij het kijken naar een DVD het groter worden van het scherm. Bij operante conditionering wordt het effect uiteindelijk uitgebreid naar meerdere gedragsaspecten. De effecten zijn blijvend bij een goede op- en afbouw van de neurofeedback trainingen.
5. Filosofie achter het effect van neurofeedback?
Zoals al eerder is beschreven blijken veel klachten blijken samen te gaan met onevenwichtige activiteit in de hersenen (zie ook Ons brein). Deze onevenwichtigheid is vaak duidelijk zichtbaar als sterk van de norm afwijkende patronen. Na jarenlang onderzoek is duidelijk geworden, dat er een directe relatie bestaat tussen deze afwijkende patronen en een breed scala van klachten. Deze klachten kunnen ontstaan zijn door langdurige of overmatige stress, door eenzijdige belasting, overprikkeling of een (vroege) beschadiging van de hersenen. Ook (emotionele) trauma's of een doorgemaakte levenscrisis laten de nodige sporen in de hersenen achter.
Voor een overzicht van wetenschappelijke literatuur over de relatie tussen hersenactiviteit en symptomen zie: www.appliedneuroscience.com: articles & links.
In het brein zijn aldus vele zogenaamde functionele netwerken te onderkennen. Voorbeelden van deze netwerken zijn:
- Addiction network
- Anxiety network
- Attention dorsal network
- Pain network
- Pleasure network
- Working memory network
- Limbic network
Deze netwerken zijn opgebouwd uit (delen van) hersen gebieden (Brodmann Areas) ontdekt en beschreven door de Duitse neuroloog Karbinian Brodmann. Hij beschreef deze gebieden reeds uitvoerig in een atlas in 1909. In ongeveer dezelfde periode werden door de artsen P. Broca en C. Wernicke gebieden in de hersenen ontdekt, die actief waren bij taal.
Later zijn nog vele verfijningen aangebracht, maar in grote lijnen wordt de indeling van Brodmann nog steeds gebruikt. Neurowetenschappers hebben in de afgelopen decennia zeer veel onderzoek gedaan naar de functie eigenschappen van deze Brodmann areas en naar de functionele netwerken, die zich hierin manifesteren. Dit onderzoek wordt uitgevoerd met behulp van functionele MRI (fMRI). Hierbij worden in vivo de hersenen gescand tijdens het uitvoeren van bepaalde taken (lezen, rekenen, kijken naar een enge film) of onder specifieke omstandigheden (stress). Zie voor een korte beschrijving van fMRI: http://nl.wikipedia.org/wiki/Functionele_MRI
Afbeelding van Brodmann areas
Al zijn al deze gebieden anatomisch en (ten dele) functioneel te onderscheiden, het brein functioneert als een geheel, te vergelijken met een immens groot symfonie orkest.
Voor alle functies in levende organismen en dus ook voor hersenfuncties geldt dat een verstoring of blokkade in het natuurlijk patroon om compensaties vraagt. Alles in ons lichaam reageert, zoals ook elders beschreven, volgens het vraag en aanbod principe. Het lichaam zal altijd trachten zich aan te passen aan dat wat er 'gevraagd' wordt. Zo worden spieren dikker en sterker als je ze traint en weer minder dik en sterk als de training stopt. Dit geldt voor alles; elke prikkel, die sterk genoeg is of lang genoeg duurt geeft (blijvende) veranderingen in het lichaam. Afhankelijk of de prikkel positief (kracht training) of negatief (stress) is, zullen de effecten ervaren worden als positief (sterkere spieren) of negatief (slecht slapen). Meestal geven deze aanpassingen in het begin nog geen klachten zo lang als het systeem voldoende flexibiliteit bezit.
Op een bepaald punt raken de compensatie mogelijkheden uitgeput en raakt het systeem steeds meer uit balans zich uitend in een heel scala van klachten. Voorbeelden van klachten die op deze manier ontstaan zijn: (chronische) vermoeidheid, concentratie- en/of geheugen problemen, moeite met zaken 'tot stand' te brengen, lusteloosheid, slaapproblemen en depressiviteit. Ook veel klachten aan de interne organen en gedragsstoornissen hebben een zelfde ontstaansgeschiedenis.
Door neurofeedbacktraining wordt op heel directe manier de over- of onder- activiteit van bepaalde delen van de hersenen veranderd. Soms is het nodig om de flexibiliteit van de hersenen te vergroten (bepaalde slaapstoornissen), soms moet juist de stabiliteit vergroot worden (o.a. bij gedragsproblemen).
Door neurofeedbacktraining worden niet alleen de klachten, maar ook de compensatie patronen en uiteindelijk de oorzaak beïnvloed. Om een blijvend effect te geven moet er gedurende een bepaalde tijd en met bepaalde intensiteit worden getraind. Een blijvend effect is regel indien er een goede opbouw en begeleiding heeft plaatsgevonden en de gemaakte veranderingen ook zijn ingewerkt in het dagelijks leven. Onder bijzondere omstandigheden, een ernstig (emotioneel) trauma, of een algehele narcose kan de oorzaak zijn van terugval. Een paar trainingen zijn dan weer voldoende om het oude trainingsresultaat weer te bereiken.
6. Verschillende vormen van neurofeedback
Er bestaan verschillende vormen van neurofeedback, die afhankelijk van de vraag kunnen worden toegepast.
a. Klachtgerichte neurofeedback (Neuro-science feedback). Dit is de vorm waarbij gericht op één of meerdere klachten wordt gewerkt. Dit gebied van de neurofeedback is inmiddels goed onderzocht, kent wetenschappelijk onderbouwing, is algemeen erkend en wordt ook inmiddels in Nederland uitgebreid toegepast. Er wordt hierbij klachtgericht gewerkt en er worden regelmatig opnieuw EEG metingen gedaan om veranderingen te kunnen volgen en het behandelprotocol eventueel te kunnen aanpassen. Deze vorm van neurofeedback valt onder de natuurgeneeskunde en doet, vergelijkbaar met bijvoorbeeld homeopathie en acupunctuur, een beroep op de zelfregulerende en zelfgenezende krachten in ons lichaam.
b. Op persoonlijke ontwikkeling gerichte neurofeedback (Neuro-psychology feedback). Neurofeedback training wordt hierbij vooral gebruikt ter ondersteuning van, of in plaats van psychotherapie. In de regel kan deze training pas gebruikt worden als door middel van klachtgerichte neurofeedback al een bepaalde mate van stabilisering van het EEG heeft plaatsgevonden. Er wordt hierbij gebruikt gemaakt van Loreta training waarbij diepe delen van het (emotionele) midden brein getraind worden. Je komt hierbij diepe en oude patronen (meso limbic scripts) tegen en leert deze herkennen en los te laten. Anders dan bij verschillende vormen van psychotherapie komen relevante beelden en gevoelens spontaan op en hoeft er niets geanalyseerd of herbeleefd te worden. Uiteraard wordt u in dit proces wel deskundig begeleid.
c. Diepe meditatie neurofeedback (neuro-theology feedback). Uit proeven met mensen die regelmatig mediteren is gebleken dat speciale vormen van neurofeedback, de mogelijkheid om langer en dieper in meditatie te zijn enorm kan vergroten. Door het versterken van de stabiliteit van het brein neemt niet alleen het vermogen om sneller in een diepe meditatie toestand te komen toe, ook de diepte van de meditatie neemt toe. Dit wordt in beduidend kortere tijd bereikt dan wanneer men 'enkel' regelmatig meditatie technieken gebruikt. Er vindt een verdieping van zelfkennis plaats, er ontstaat een duidelijker beeld over de rol in het dagelijks leven. Er ontstaat een intensere verbinding met de ziel.